Lagos Mu, Lahos Mu? Bir Yunan Lezzetinin Doğru Adı Üzerine Tartışma
Hepimiz biliyoruz ki, mutfak kültürümüzle ilgili en çok tartışılan konulardan biri, yemeğin adı ve nasıl söylendiği meselesidir. Bu yazıda, sokaklarda, restoranlarda ve sofralarda sıkça duyduğumuz iki kelimeyi ele alacağız: Lagos ve Lahos. Peki, doğru olan hangisi? Bizim kültürümüzde en çok “lahos” olarak bilinse de, bu kelimenin doğru telaffuzu “lagos” mudur? Gelin, tartışmayı başlatalım!
—
“Lagos” mu, “Lahos” mu? İşte Gerçekten Bir Sorun!
Birçoğumuzun kulağına “lahos” kelimesi, akşam yemeğinde üzerine limon sıkarak yiyebileceğimiz o lezzetli balık türünün adı olarak kazındı. Ama burada ciddi bir problem var: Bu kelime, doğru telaffuzla alakalı olarak çok fazla kafa karışıklığına yol açıyor. Gerçekten, “lahos” doğru mu? Yoksa tüm bu yıllar boyunca yanlış mı söyledik?
Evet, İstanbul’da, İzmir’de ya da Türkiye’nin pek çok yerinde restoranlarda bu yemeği sipariş ederken “lahos” diyoruz. Ancak, o balığın tam adı Yunan mutfağından geliyor ve orijinal adı lagos olmalı. Hani şu üzerinde ızgarası tüten, limonla servis edilen, çok severek yediğimiz o balık… Evet, tam olarak lagos.
Ama neden her yerde “lahos” deniyor? İşte, tam da burada devreye dilin doğal evrimi giriyor. “Lahos” kullanımı, halk arasında zamanla yerleşmiş ve halkın diline o kadar işlemiş ki, her duyduğumuzda bir yanlışın doğru olabileceğini kabulleniyoruz.
—
Bir Dil Hatası mı, Yoksa Kültürel Bir Alışkanlık mı?
Kendi içinde, bu konu sadece telaffuz meselesi değil, aynı zamanda bir kültürel alışkanlık. Dil, bir halkın kimliğini, geçmişini ve tarihini taşır. Ancak, burada bence önemli olan nokta şu: Eğer bir toplum, kelimeyi doğru bilse bile, bir noktada yanlış olarak kabul edilen bir kelime, kültürün bir parçası haline gelmişse, bu durumda yanlış mı, doğru mu sorusu çok da önemli olmuyor. O zaman, “lahos” da bir tür toplumsal mutabakata dönüşüyor.
Bir yandan da, “lagos” dediğimizde kulağımıza biraz daha yabancı geliyor, değil mi? Yunan mutfağından gelen bu kelime, belki de dilimize bir yanlışlıkla geçmiş ve artık halk arasında kabul edilmiş bir kavram. Ancak, asıl sorun burada başlıyor: Kimse, “lahos” deyince yanlış bir şey söylediğini kabul etmek istemiyor. Yani bizler, “herkes böyle söylüyor” mantığıyla, hatalı olanı doğru olarak kabul ediyoruz. Birçok insan, bu kelimenin yanlış olduğunun farkında, ama ne yazık ki alışkanlıklar bazen doğruyu gölgeliyor.
—
O Zaman Ne Olacak? Balığı, Doğru Telaffuz Ederek Yemeli miyiz?
Bu soruyu kendimize soralım. Herkes “lahos” demeye devam ederse, biz ne kadar doğruyu söylesek de dilin evrimi bu yanlışı kabul ettiriyor olabilir mi? Belki de burada yapılması gereken şey, bu konuda biraz daha farkındalık yaratmak. Yani, doğru telaffuzu, doğru şekilde kullansak bile, “lagos” demek bir elitist bir tavır gibi algılanabilir. “Siz ne kadar da doğru söylüyorsunuz” gibi eleştirilerle karşılaşabiliriz.
Bir yandan da, yanlış telaffuzun toplumsal bir kabul gördüğü de bir gerçek. “Lahos” demek, bazen yanlış bir kelime kullanıyor olsanız da, toplumsal bir bağlamda kabul görmek anlamına geliyor. Yani, bu bağlamda “lahos”, yanlış olsa da, halk arasında yerleşmiş doğru olarak kabul ediliyor.
—
Tartışmaya Son Nokta: Hangisi Doğru?
Sonuç olarak, bu konuyu ele alırken “lagos” ya da “lahos” demek, yalnızca bir telaffuz meselesi değil, kültürel bir sorundur. Yunan mutfağının bu balığını doğru telaffuz etmek ne kadar önemli? Yoksa bizler, yanlış kabul edilen bir kelimenin, dilimizdeki yerini sağlamlaştırmasını mı izliyoruz?
Bence buradaki esas soru şu: “Yanlış bildiğimiz bir kelimeyi doğru olarak kabul etmek ne kadar sağlıklı?” “Lagos” diyerek doğruyu söyleyebilir miyiz, yoksa yanlış telaffuzla, toplumsal kabulü sürdürmek mi daha kolay?
Bu tartışmayı sizinle de paylaşmak istiyorum. “Lagos” mu, “lahos” mu? Sizce bu kelimenin doğru telaffuzu ne olmalı? Yorumlarda buluşalım, bu konuda neler düşündüğünüzü paylaşın!